Jakie podmioty są uprawnione do utworzenia Pracowniczego programu emerytalnego?

Ustawodawca praktycznie nie ograniczył podmiotowo możliwości tworzenia PPE. Zgodnie z obowiązującymi przepisami każdy podmiot będący pracodawcą, tj. zatrudniający pracowników, może utworzyć oraz prowadzić pracowniczy program emerytalny. Pozostaje przy tym bez znaczenia forma prawna czy organizacyjna, w której dany pracodawca prowadzi swoją działalność. W praktyce programy powstają w zróżnicowanych z punktu widzenia obowiązujących przepisów podmiotach, jak: spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, państwowe osoby prawne, spółdzielnie, spółdzielcze kasy oszczędnościowo rozliczeniowe, stowarzyszenia, spółki jawne, spółki cywilne, a także podmioty zorganizowane w formie jednoosobowej działalności gospodarczej.

Na liście pracodawców, który utworzyli PPE, znajdują się także takie specyficzne podmioty, jak: jednostki gospodarcze kurii metropolitalnej, przedstawicielstwa i oddziały działających w Polsce podmiotów zagranicznych oraz organizacje związkowe. Wskazuje to, iż praktycznie każdy pracodawca bez względu na formę, w której działa, może utworzyć taki program. Brak jest bowiem w ustawie o PPE z 2004 r. ograniczeń podmiotowych co do możliwości tworzenia programów, co oznacza, iż potencjalnie taką możliwość wynikającą z obowiązujących przepisów posiada każdy pracodawca.

To pracodawca, który jest podmiotem zobowiązanym na mocy przepisów ustawy do finansowania składki podstawowej do PPE, podejmuje decyzję o umożliwieniu swoim pracownikom dodatkowego zabezpieczenia emerytalnego. Ustawodawca w art. 4 ustawy o PPE z 2004 r. wprowadził zasadę, zgodnie z którą pracownik w tym samym czasie może uczestniczyć w PPE u każdego pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku zatrudnienia w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy o PPE z 2004 r. Szczególny przypadek uczestnictwa tego samego pracownika w więcej niż jednym PPE ma miejsce wtedy, gdy pracownik nie podejmie decyzji o dokonaniu wypłaty transferowej środków zgromadzonych w ramach PPE u byłego pracodawcy do PPE prowadzonego przez aktualnego pracodawcę zatrudniającego tego pracownika.

Warto zwrócić uwagę, iż ustawa o PPE z 2004 r. nie zawiera autonomicznej definicji pracodawcy. W konsekwencji należy posłużyć się definicją zawartą w art. 3 k.p.[1], zgodnie z którą pracodawcą jest podmiot zatrudniający pracowników. Tak szerokie ujęcie pracodawcy sprawia, że w ramach jednej osoby prawnej może funkcjonować kilku pracodawców. Na przykład status pracodawcy mogą mieć poszczególne oddziały lub zakłady, które mogą prowadzić odrębne PPE. W takim przypadku zamiast zakładowych PPE pracodawcy tacy mogą tworzyć międzyzakładowe PPE. Może też zachodzić sytuacja, w której w ramach jednej osoby prawnej działa kilku pracodawców (np. wspomniane oddziały), z których tylko niektórzy oferują swoim pracownikom PPE, albo gdy w ramach poszczególnych pracodawców oferowane są różne PPE, w rozmaitych formach, z różnymi podmiotami zarządzającymi, o zróżnicowanych warunkach oszczędzania.

Stan prawny: 5 lutego 2013 r.

Autor: Marcin Wojewódka, radca prawny Kancelaria Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp.k.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych